The Yiddish Policemen’s Union

Het is beroepsmisvorming, maar vaker dan ik zou willen toegeven koop ik een boek omwille van de cover. Zo ook bij The Yiddish Policemen’s Union van Michael Chabon. Ik had één of twee erg positieve reviews gelezen, maar enkel omdat de thumbnail van de cover me daartoe uitnodigde. Het is triestig, maar het is waar.

Maar het is dus -deze keer dan toch- meegevallen, en hoe. The Yiddish Policemen’s Union gaat uit van een alternatieve werkelijkheid waar er in 1941 in Alaska een veilige haven voor Joodse vluchtelingen werd gecreëerd. Een tijdelijke Joodse vrijstaat voor 60 jaar, in het district Sitka. Dat plan berust op realiteit. Er is daarvoor écht een wetsvoorstel ingediend, maar dat werd weggestemd. In het boek is het door de moord op een parlementslid wel doorgegaan. Hierdoor zijn veel meer Joden uit Europa kunnen ontsnappen, heeft de holocaust maar twee miljoen levens geëist en was nazi-Duitsland in staat om de Sovjet-Unie te verslaan. Berlijn werd pas in ’46 vernietigd, en wel door een nucleair bombardement. Bovendien heeft de staat Israël maar een korte tijd bestaan na een bloedige onafhankelijkheidsoorlog. Kennedy werd ook nooit vermoord, maar trouwde met Marilyn Monroe.

De Joodse vrijstaat in het boek ligt in het district Sitka, een godvergeten uithoek van Alaska. Het alternatieve Sitka ademt een sfeer van vergane Oost-Europese glorie uit Praag of Warschau, die verscheept is naar een inderhaast opgetrokken plaatstalen gedrocht in de sneeuw. De Sitka-Joden hebben dan ook de bijnaan The Frozen Chosen.

Het boek is geschreven als een hard boiled detectiveroman, met in de hoofdrol een anti-autoritaire politieman aan de drank: Meyer Landsman. Die moet de moord onderzoeken op een junk, die achteraf een potentiële Messias blijkt te zijn. Het verhaal speelt zich af twee maanden voor de zogenaamde ‘Reversion’: het moment waarop het district Sitka weer een volwaardig onderdeel wordt van de Verenigde Staten. Het lot van de Joden die er wonen -en dat zijn geen Amerikaanse staatsburgers- is dan ook erg onzeker. Alle moordzaken moeten in die twee maanden ‘afgerond’ worden, op wat voor manier dan ook. De ex-vrouw van Landsman blijkt bovendien plots gepromoveerd te zijn en is nu zijn overste, die de overgang naar Amerikaans bestuur moet coördineren.

Michael Chabon schrijft krachtig en gebald proza, en hanteert perfect de stijl van de klassieke Amerikaanse detectiveroman. Hij voegt daar ook een grote dosis Joodse zelfrelativering aan toe, en dat maakt dat de roman geen saaie stijloefening wordt. Hoofdpersonage Meyer Landsman rijdt bijvoorbeeld rond in een Chevelle Super Sport uit ’71. Die heeft in enorme onbeschaamde chromen letters ‘SS’ op de radiator staan, wat aardig wat wenkbrouwen doet fronsen in het Chassidische district van Sitka. Het boek barst van dat soort fijne details die het plotgerichte verhaal kruiden. Maar Chabon verstaat de kunst om het ritme niet te laten verslappen en houdt strak de pas in het verhaal.

The Yiddish Policemen’s Union leest als een trein (ook in de trein), het enige nadeel is dat je wat thuis moet zijn in de Jiddische cultuur om bepaalde personages en termen te kunnen plaatsen. Achteraan het boek is een handig lexicon opgenomen met een verklarende woordenlijst, maar dat heb ik helaas pas nadien ontdekt, het had me aardig wat giswerk kunnen besparen.

Het boek is ook in het Nederlands vertaald en heet dan De Jiddische politiebond.